نام کتاب     : مفاهیم در آیینه مثالهای زنده

مؤلف            :     امید محمدی

| صفحه آرا    :      مریم رحیمی

|ناشر                :      اندیشه سبز نوین.66463518-66973277

| ناشرهمکار   :     اندیشه عصر

|شابک             :       1-79-8106-600-978

مرکز پخش: اندیشه سبز نوین

تهران- میدان انقلاب- خیابان منیری جاوید (اردیبهشت)
ساختمان اردیبهشت- پلاک 71- طبقه اوّل (مشعوف)

صندوق پستی         1715-13145

تلفن: 66463518       دورنویس: 66973278

www.bookeshop.ir

فهرست مطالب

مقدمه. 7

مفهوم. 9

تعریف.. 9

اقسام دلالتهای سیاقی.. 11

بخش اول) مفهوم موافق / فحوی الخطاب/ لحن الخطاب / قیاس اولویت.. 13

بخش دوم) مفهوم مخالف / مفهوم الخطاب / دلیل الخطاب.. 17

مفهوم غایت... 59

مفهوم وصف... 60

مفهوم حصر. 63

مغایرت مصوبه با مقررات قانون مدنی.. 78

لقب... 85

یاری­نامه. 91

مقدمه

مشکل کتاب‌های اصولی که تقریباً میان آن‌ها مشترک است این است که اولا مثال­ها ضعیف است (مثال ضعیف از موجبات قلّت رغبات است) ثانیاً مثال‌های فقهیِ قابل ملاحظه در یک یک مسائل آورده نشده و دارای مجردگرایی است. باید به مثال­ها توجه ویژه­ای گردد تا موجبات طرد این علم، که از آن جمله ذهنیت عدم کارایی برخی مباحثِ آن است، از بین برده شود. بايد امثله‌ی ضعيف را كنار زد و امثله‌ی درست بكار برد. مثال‌هاي زنده موجب تحرك اذهان است بنابراين بايد به ارزش اين گونه مثال‌ها توجه داشت. ضعف تمثيل از موجباتِ ركود انديشه‌ی طالبانِ اين علم و شايد كاهش اعتقاد آنان به مقام اين علم به شمار مي‌رود. بنابراين بايد از انديشه‌هايي كه صورت عملي و خارجي پيدا نمي‌كند پرهيز كرد چرا كه آن‌ها موجب سستي اعتقاد طالب علم، به اصالت مسائل حقوقي و فقهي مي‌گردد. ضعف تمثیل علوم را بیمار می‌کند و شاگردان آن علم را دچار بیماری مادام العمر می‌کند. مثال‌های پنداری و بی ثمر که فراوان در علم اصول دیده می‌شود ذهن را ناتوان می‌کند و به صورت ضایعه‌ای در علم می‌ماند. علم فقه و به تبع آن علم حقوق از علومی است که با عمل و مشکلات سر و کار دارد بنابراین نباید در آن‌ها ضعف تمثیل نشان داد. نباید تطبیق را کاری ساده جلوه داد. اگر یک مسئله‌ی علمی که یک قاعده‌ی کلی است رابطه‌ی خود را با جهان عمل و خارج بریده باشد آن مسئله به صورت مفهوم مجرد است و طبعاً علمی نیست هرچند که با آن به سانِ یک قاعده‌ی علمی رفتار کنند مثلاً در کتاب بنویسند و با احترام از آن یاد کنند و در تاریخِ علم فضای بحث را اشغال کرده باشد، همچنین است مسائلِ به ظاهر علمی که نتوان نتیجه‌ی علمیِ قابلِ قبول برای آن‌ها ارائه داد و باید به حسن ظن پذیرفت.

در این مقال هم در بحث مفهوم و منطوق اصولی را ضمن توضیحاتی مختصر تلاش بر ارائه مثال­هایی مناقشه برانگیز و زنده گردید تا اهمیت بحث­های اصولی که در برخی اذهان از بین رفته است نمایان گردد.